Πριν από λίγο καιρό είχα τη χαρά να βρεθώ μαζί με την κόρη μου Κατερίνα σε μια από τις περιπατητικές ξεναγήσεις που είχε διοργανώσει η Ε΄ κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης με σκοπό να κάνουμε μια βόλτα στη “Συνοικία των Εξοχών” όπως ονομαζόταν κατά τον 19ο αι. η περιοχή της σημερινής οδού Βασιλίσσης Όλγας, για να γνωρίσουμε όσες βίλες έχουν απομείνει από εκείνη την εποχή. Θαυμάσαμε όλα αυτά τα κτίρια που είναι πραγματικά διαμάντια της αρχιτεκτονικής, χαρήκαμε που άντεξαν στο πέρασμα των χρόνων και της… αντιπαροχής και μάθαμε για την ιστορία τους και για τα μυστικά που κρύβουν. Ήταν μια υπέροχη βόλτα στη Θεσσαλονίκη των παλαιών χρόνων.
Ταξίδι στην ιστορία της παλιάς Θεσσαλονίκης
Ελάτε και εσείς μαζί μου σε αυτή την βόλτα με οδηγό τον ξεναγό κ. Κωνσταντίνο Σφήκα να κάνουμε μια βόλτα στη Συνοικία των Εξοχών για να σας γνωρίσω τα απείρου κάλλους αρχιτεκτονικά κτίρια που έχει η Θεσσαλονίκη μας και που είμαστε περήφανοι για την πολυπολιτισμικότητά της και την αρχοντιά του περασμένου αιώνα. Πολλά από αυτά επειδή χρησιμοποιούνται ακόμα έως σήμερα είναι καλοδιατηρημένα, ενώ άλλα δυστυχώς είναι ερημωμένα και ανεκμετάλλευτα έτοιμα να πέσουν και να ξεχαστούν.
Δυστυχώς από τις 100 περίπου επαύλεις που βρίσκονταν στην περιοχή «Εξοχές» όπως την ονόμαζαν τότε, σώζονται σήμερα μόνο 20, γιατί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι περισσότερες κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους χτίστηκαν πολυκατοικίες.
Τότε ήταν που οι εργολάβοι πιάσανε δουλειά και με το δικαίωμα που τους έδινε ο νέος νόμος της αντιπαροχής άρχισαν να χτίζουν πολυκατοικίες στη θέση των μονοκατοικιών και των διώροφων σπιτιών εξαφανίζοντας τις λουλουδιασμένες αυλές τους και μαζί και όλα τα μυστικά τους. Τα περισσότερα σπίτια που έχουν σωθεί και τα καμαρώνουμε εμείς σήμερα είναι γιατί τα αγόρασε το Δημόσιο.
Όλες οι επαύλεις της Συνοικίας των Εξοχών είναι μοναδικά δείγματα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του 19ου αι. της Θεσσαλονίκης και αποτελούν για εμάς τους νεότερους τη διαδρομή και το ταξίδι στην ιστορία της παλιάς Θεσσαλονίκης.
Διαβάστε στο Ανθομέλι:
- Θεσσαλονίκη: 10 αξιοθέατα με ιστορία για να επισκεφθείτε
- 10+ λόγοι να λατρέψετε τη Θεσσαλονίκη
- Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει! Πάμε βόλτα στα Κάστρα και στο ιστορικό της κέντρο;
- Βόλτα στη Θεσσαλονίκη με τα παιδιά για να γνωρίσουν τα μνημεία της
- Θεσσαλονίκη: στο NOESIS με τα παιδιά
- Επίσκεψη στο Μουσείο Ψευδαισθήσεων-Museum of Illusions
Η Συνοικία των Εξοχών (1885-1912)
Πριν την τρομερή πυρκαγιά του 1890 η περιοχή στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης έξω από τα τείχη ονομαζόταν “Εξοχές” και ήταν μια περιοχή όπου υπήρχαν καλλιεργήσιμα χωράφια, κήποι και κάποιες εξοχικές κατοικίες πλούσιων Θεσσαλονικέων. Όταν κατεδαφίστηκε το ανατολικό θαλάσσιο τείχος και έγινε η πρώτη επέκταση της πόλης, δημιουργήθηκε η Συνοικία των Εξοχών και χτίστηκαν αρχοντικά με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και με επιρροές από την Ευρώπη.
Κατά προτίμηση επιλέγανε να κτίσουν επάνω στον κεντρικό δρόμο της λεωφόρου και γιαυτό ο δρόμος αυτός (σημερινή Βασιλίσσης Όλγας) αποκαλούνταν «Οδός των Εξοχών» αλλά και «Λεωφόρος των Πύργων».
Όλες οι επαύλεις από την κάτω πλευρά της λεωφόρου ήταν παραθαλάσσιες και κατέληγαν σε μικρές προβλήτες, όπου οι ιδιοκτήτες τους έδεναν τις βάρκες τους ή και κολυμπούσαν στα τότε καθαρά νερά του Θερμαϊκού κόλπου. Οι Θεσσαλονικείς που χτίζανε τα σπίτια τους στη νέα γειτονιά είχαν μια καλή οικονομική κατάσταση δηλαδή ήταν οι ελίτ της Θεσσαλονίκης και γιαυτό ο χαρακτήρας της περιοχής ήταν κοσμοπολίτικος.
Ποιοι χτίζανε επαύλεις στη Συνοικία των Εξοχών;
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ξεναγού μας, σε αντίθεση με το κέντρο της πόλης όπου υπήρχαν ξεχωριστές συνοικίες χριστιανών, εβραίων και μουσουλμάνων, εδώ τα κριτήρια για το κτίσιμο των σπιτιών τους ήταν καθαρά μόνο οικονομικά και κοινωνικά. Όποιος διέθετε χρήματα και ήταν μέλος της κοινωνίας με εξέχουσα θέση, μπορούσε να επιλέξει μια θέση στη συνοικία των Εξοχών, για να χτίσει την πολυτελή του κατοικία. Οι συνθήκες ήταν πολύ ευνοϊκές αφού πλέον μπορούσαν να κτίσουν εκτός των τειχών της πόλης, τα χρήματα υπήρχαν και μπορούσαν να δείξουν την κοινωνική και την οικονομική τους κατάσταση.
Ιστορικά έκτισαν στην Συνοικία των Εξοχών, Έλληνες, μουσουλμάνοι, Εβραίοι Λεβαντίνοι δίνοντας τα σχέδια και την κατασκευή των επαύλεων σε επώνυμους αρχιτέκτονες εκείνης της εποχής, όπως ήταν ο Βιταλιάνο Ποζέλι, ο Πιέτρο Αρριγκόνι και ο Ξενοφών Παιονίδης, οι οποίοι έβαλαν τη σφραγίδα τους για τον λογαριασμό των εύπορων κατοίκων και δημιούργησαν αυτές τις πολυτελείς όμορφες κατοικίες που ξεχώριζαν ακόμα και από τις ανάγλυφες διακοσμήσεις που είχαν όχι μόνο στις προσόψεις τους αλλά και στον εσωτερικό τους χώρο με τα σκαλιστά ταβάνια, τις βαριές πόρτες και τις περίτεχνες σκάλες τους.
Αγαπάτε τις ξεναγήσεις αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Πατήστε εδώ: Γνωρίζατε για το Open House σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη;
Ξενάγηση στις βίλες της “Συνοικίας των Εξοχών“
Βίλλα Αλλατίνι
Η πρώτη βίλα από την οποία ξεκίνησε η ξενάγησή μας ήταν η βίλλα Αλλατίνι που χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και από τότε έως και σήμερα είναι αντικείμενο θαυμασμού τραβώντας τα βλέμματα όλων των επισκεπτών. Η συγκέντρωσή μας έγινε μέσα στον όμορφο κήπο της και από την πρώτη ματιά η μεγαλοπρέπειά της μας εξέπληξε και μας εντυπωσίασε για το μέγεθός της. Σύμφωνα με τον ξεναγό μας έχει 31 δωμάτια και ήταν η μεγαλύτερη και η πιο πολυτελής βίλα της συνοικίας των Εξοχών.
Η Βίλλα Αλλατίνι το 1979 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο κτίριο και βρίσκεται στην περιοχή του Ντεπώ επί της οδού Βασ. Όλγας
Ιστορικά στοιχεία για τη βίλλα Αλλατίνι
Η Βίλλα Αλλατίνι κτίσθηκε το 1898 ως εξοχική κατοικία της εβραϊκής οικογένειας Αλλατίνι που μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 18ου αιώνα, από την Ιταλία. Ήταν μια από τις πλουσιότερες οικογένειες της οθωμανικής αυτοκρατορίας και ονομαστή για τις επιχειρήσεις της στο τομέα της κεραμοποιίας, των ασφαλίσεων, των ορυχείων, της ζυθοποιίας και άλλων. Η οικογένεια του Νοεμί Αλλατίνι και οι δυο γιοι του που και αυτοί συνετέλεσαν στην άνθηση της περιουσίας τους είχε μεγάλη κοινωνική ζωή. Στην βίλα, διοργανώνονταν κοσμικές δεξιώσεις και ο κήπος γέμιζε από αριστοκρατικές οικογένειες ενώ στο σπίτι φιλοξενούνταν σημαντικές προσωπικότητες εκείνης της εποχής. Το 1909, η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη, λόγω του ιταλοτουρκικού πολέμου και η βίλλα Αλλατίνι δεν ήταν πλέον ιδιοκτησία της.
Από τότε έως σήμερα άλλαξε πολλές χρήσεις: έγινε φυλακή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ του Β’ στέγασε το πρώτο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο το 40-41, στέγασε τις υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών, τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης και σήμερα στεγάζει κάποια τμήματα της Περιφέρειας και το γραφείο του Περιφερειάρχη.
Βίλα Μορπούργκο – Βίλα Ζαρντινίδη
Η βίλα που βρίσκεται δίπλα στη βίλλα Αλλατίνι χτίστηκε το 1906 για τη σύζυγο του Μωυσή Μορπούργκο διευθυντή του μύλου Αλλατίνι. Κατόπιν πέρασε στην οικογένεια της και γιαυτό και η βίλα είναι γνωστή και ως η Βίλα Μορπούργκο. Όταν βρεθήκαμε κοντά της διαπιστώσαμε πως και αυτή ήταν μια εντυπωσιακή βίλα με έναν πανέμορφο κήπο, που όπως μας είπε ο ξεναγός μας, ήταν διάσημη για τις δεξιώσεις και τα πάρτι που γίνονταν σε αυτήν. Αν και ήταν πολύ μικρότερη από τη βίλλα Αλλατίνι ήταν εξίσου όμορφη, κουκλίστικη και χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης art nouveau.
Η Βίλα Ζαρντινίδη-Μορπούργκο βρίσκεται στο τετράγωνο που σχηματίζουν οι οδοί Χαιρωνείας, Πλούτωνος, Γεωργίου Παπανδρέου, δίπλα στην Βίλα Αλλατίνι και παραπλεύρως στον οικισμό Ουζιέλ.
Ιστορική διαδρομή της βίλας Ζαρντινίδη
Η βίλα έγινε με σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Vitalliano Poselli. Το 1952 αγοράστηκε από τον Νίκο Ζαρντινίδη που υπήρξε πολιτικός, Υπουργός Μεταφορών, Ευρωβουλευτής και ιδιοκτήτης της αντιπροσωπείας της FIAT. Μετά τον θάνατο του Νίκου Ζαρντινίδη, το 2001 στη βίλλα στεγάστηκε το Ωδείο Βορείου Ελλάδος. Η έπαυλη αγοράστηκε το 2015 από τον Ιβάν Σαββίδη και αυτή τη στιγμή είναι κενή και παρατημένη. Ευχής έργον είναι να επανέλθει στην αρχική της λαμπρότητα και να μην πάρει την οδό της εγκατάλειψης όπως και άλλα κτίρια εκείνης της εποχής.
Οικισμός Ουζιέλ
Ίσως να σας φανεί παράξενο πως μέσα στο αστικό οικισμό της Θεσσαλονίκης όχι μακριά από το κέντρο βρίσκεται και μια μικρή γειτονιά, στην οποία ο χρόνος μοιάζει λες και έχει… σταματήσει. Μπορεί κάποιοι να την γνωρίζετε και να έχετε περπατήσει στα στενά δρομάκια της και μπορεί κάποιοι να έχετε περάσει από έξω αλλά να μην γνωρίζετε την ιστορική αυτή γειτονιά. Εμείς τη γνωρίσαμε από κοντά στην ξενάγησή μας, φωτογραφηθήκαμε και νοιώσαμε σαν να γυρίσαμε πίσω τον χρόνο στην εποχή της παλιάς Θεσσαλονίκης.
Αυτό που κάνει ξεχωριστή τη συνοικία Ουζιέλ είναι οι 28 μικρές μονοκατοικίες χτισμένες το 1925 με την ίδια αρχιτεκτονική, από τον εργολάβο Ουζιέλ εξου και το όνομά της. Το ευχάριστο είναι πως δεν επηρεάστηκαν από τα χρόνια και έχουν παραμείνει αναλλοίωτες έως και σήμερα.
Πρότασή μου είναι να κάνετε και εσείς μια βόλτα στα γραφικά δρομάκια της συνοικίας Ουζιέλ που είναι ένα μικρό στολίδι αλλά πολύ όμορφο της παλιάς Θεσσαλονίκης και ανάμεσα στα χρωματιστά σπίτια, τα αναρριχώμενα φυτά και τις τριανταφυλλιές των περιποιημένων αυλών τους σίγουρα θα έχετε κάνει ένα νοσταλγικό ταξίδι στο παρελθόν της.
Που βρίσκεται η συνοικία Ουζιέλ;
Η Συνοικία Ουζιέλ βρίσκεται στην οδό Γ. Παπανδρέου, προέκταση της οδού Ανθέων, ανάμεσα στο 14ο Γυμνάσιο, τη Βίλα Μορπούργκο (Βίλα Ζαρντινίδη) και στο κτίριο της Νομαρχίας (βίλλα Αλλατίνι). Χαρακτηριστικό των μονόροφων σπιτιών είναι τα ξύλινα παντζούρια, τα περίτεχνα φουρούσια στη σκεπή, οι μεταλλικές αυλόπορτες και τα διακοσμητικά στοιχεία στους τοίχους τους. Στοιχεία που έχουν χαθεί στις μέρες μας.
Ο Οικισμός Ουζιέλ από το 1984 έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος και εξακολουθεί να μας θυμίζει μια νοσταλγική και όμορφη Θεσσαλονίκη
Βίλα Λιχόβνικ
Στη βόλτα μας στις βίλες της Συνοικίας Εξοχών περάσαμε και από τη βίλα Λιχόβνικ που είχε χτιστεί το 1901-1902 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα. Παιονίδη για τον Ζαν Λιχόβνικ αυστριακής υπηκοότητας, ο οποίος εργαζόταν στις επιχειρήσεις των Αλλατίνι. Σήμερα το σπίτι ανήκει στους κληρονόμους της οικογένειας όμως έχει δυστυχώς εγκαταλειφθεί και αφεθεί στη μοίρα του. Εκτός όμως από την εγκατάλειψή του, το αρχοντικό υπέστη και λεηλασία από τους επιτήδειους οι οποίοι κατέκλεψαν τα πάντα που όπως μας είπε και ο ξεναγός ήταν μεγάλης αξίας όλα τα αντικείμενα με το οποίο ήταν διακοσμημένο.
Το διατηρητέο σπίτι του Ζαν Λιχόβνικ, βρίσκεται στη γωνία των οδών Δελφών και Βασ. Όλγας
Η Κάζα Μπιάνκα (Casa Bianca)
Η Κάζα Μπιάνκα χτίστηκε στις αρχές του 20ου αι, από τον Ιταλοεβραίο βιομήχανο Ντίνο Φερνάντεζ Ντίαζ. Η πολυτελής βίλα που είναι γνωστή σήμερα ως Κάζα Μπιάνκα, ήταν το δώρο του προς τη ελβετίδα γυναίκα του Μπλάνς για το γάμο τους και το σπίτι πήρε το όνομά της. Τα σχέδια ήταν του αρχιτέκτονα Πιέτρο Αριγκόνι και ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του κτιρίου ήταν του εκλεκτικισμού σύμφωνα με τον οποίο συνδυάζονταν στοιχεία από διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς και χρησιμοποιούνταν με τέτοιο τρόπο ώστε το σύνολο που προέκυπτε να είναι ενιαίο. Έτσι η μοναδική αρχιτεκτονική κατασκευή της Κάζα Μπιάνκα την έκαναν να είναι ένα από τα πιο γνωστά και όμορφα αρχοντικά της πόλης μας.
Μια ρομαντική ιστορία αγάπης και μια τραγική κατάληξη που ακολουθεί την οικογένεια
Ο Σπύρος Αλιμπέρτης βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1912, ως υπασπιστής του διοικητή της 7ης Μεραρχίας του ελληνικού στρατού. Τυχαία γνώρισε την Aline Fernandez, κόρη του Ντίνο Φερνάντεζ, αγαπήθηκαν σφόδρα και αποφάσισαν να παντρευτούν. Όμως η συντηρητική κοινωνία του 1912 ήταν αντίθετη με έναν γάμο μεταξύ μιας εβραίας και ενός χριστιανού. Αποτέλεσμα αυτής της αντίδρασης ήταν να «κλέψει την νύφη ο γαμπρός» και να παντρευτούν στην Αθήνα το 1914.
Αργότερα όταν έδωσε την συγκατάθεσή του ο πατέρας της το ζευγάρι επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και εγκαταστάθηκε στην Κάζα Μπιάνκα. Ο Σπύρος και η Aline Αλιμπέρτη συνέχιζαν να κατοικούν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα στο κτίριο, όπου και πέθαναν με μικρή χρονική διαφορά το 1965. Ο Ντίνο Φερνάντεζ, με μέλη της οικογένειας του και με άλλες εβραϊκές οικογένειες επιχείρησαν κατά το Β’ ΠΠ να διαφύγουν στην Ιταλία. Δυστυχώς όμως κοντά στο χωριό Μέϊνα δίπλα στην λίμνη Ματζιόρε έγιναν αντιληπτοί από στρατιώτες των SS και εκτελέστηκαν.
Το 1976 το κτίριο κηρύσσεται διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης. ενώ από το 1990 η Casa Bianca περιέρχεται στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Από το 2013 στην Κάζα Μπιάνκα στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης
Βίλα Μορντώχ
Η Βίλα Μορντώχ είναι μια έπαυλη που χτίστηκε το 1905 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη για τον Τούρκο μέραρχο Σεϊφουλάχ Πασά. Αργότερα πωλήθηκε στον Σαμουήλ Μορντώχ από τον οποίο και πήρε το όνομά της. Η οικογένεια Μορντώχ έμεινε στην έπαυλη μέχρι το 1940 γιατί στη συνέχεια το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και χρησιμοποιήθηκε για να στεγαστεί η Γκεστάπο. Από τις αρχές του 2013 στεγάζει τις υπηρεσίες του Ε’ διαμερίσματος Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης.
Η βίλα Μορντώχ βρίσκεται στη διασταύρωση των σημερινών οδών Βασ. Όλγας και 25ης Μαρτίου.
Η βίλα Μορντώχ είναι ένα διώροφο κτίριο και σε αντίθεση με άλλες επαύλεις της οδού των Εξοχών που έχουν αφεθεί στη φθορά του χρόνου η βίλα Μορντώχ διατηρείται άψογα έως και σήμερα φανερώνοντας σε εμάς το μεγαλείο του παρελθόντος της Θεσσαλονίκης. Δυστυχώς δεν την επισκεφθήκαμε για να ξεναγηθούμε εσωτερικά, αλλά σε κάποια άλλη ξενάγησή μας που θα περιλαμβάνει και ξενάγηση στο εσωτερικό της σίγουρα θα το κάνουμε.
Στη βίλα Μορντώχ γίνονται εικαστικές εκθέσεις κατά διαστήματα οπότε εάν παρακολουθείτε τα πολιτιστικά της Θεσσαλονίκης θα μπορέσετε να επισκεφθείτε κάποια από αυτές και συγχρόνως να θαυμάσετε και κάποια μέρη από το εσωτερικό του κτιρίου.
Βίλα Σιάγα
Η Βίλα Σιάγα, γνωστή και ως Βίλα Χατζηλαζάρου που ήταν ο επίτιμος πρόξενος των ΗΠΑ είναι ένα από τα σημαντικά νεοκλασικά κτίρια της Θεσσαλονίκης, που βρίσκονταν και αυτή στην περιοχή των Εξοχών, στην πιο αριστοκρατική συνοικία της τότε παλιάς πόλης. Χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα από την εύπορη οικογένεια Χατζηλαζάρου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη αλλά στα επόμενα χρόνια, η βίλα αγοράστηκε από την οικογένεια Σιάγα, από την οποία πήρε το δεύτερο όνομά της.
Η βίλα Σιάγα κηρύχθηκε διατηρητέα το 1985 και βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Βασ. Όλγας και Πέτρου Συνδίκα.
Ήταν ένα από τα όμορφα σπίτια της Συνοικίας των Εξοχών και γιαυτό είχε δοθεί ως προσωρινή διαμονή στη βασιλική οικογένεια (στους βαλκανικούς πολέμους, ήταν κατοικία των πριγκίπων, Κωνσταντίνου και Αλέξανδρου). Σήμερα η βιλα Σιάγα έχει αφεθεί στη μοίρα της και δυστυχώς όλες οι προσπάθειες που έκαναν οι ιδιοκτήτες της, να την επισκευάσουν εξωτερικά απέτυχαν εξαιτίας της μεγάλης γραφειοκρατίας, όπως μας είπε ο ξεναγός μας. Παρόλα αυτά όμως η βίλα Σιάγα δεν παύει να είναι ένα από τα εμβληματικά αρχιτεκτονικά μνημεία της Θεσσαλονίκης διατηρώντας την ιστορική της αξία και τη μοναδική αρχιτεκτονική της κληρονομιά.
Ακολουθήστε το Ανθομέλι στο Facebook, στο Instagram και γίνετε μέλη της ταξιδιωτικής μας ομάδας Ταξίδια με το Ανθομέλι στο Facebook.
Chateau Mon Bonheur
Ένα από αυτά τα αρχοντικά σπίτια στη Συνοικία των Εξοχών ήταν και το «Chateau Mon Bonheur», γνωστός και ως «Κόκκινος Πύργος», γιατί το βασικό υλικό με το οποίο χτίστηκε ήταν τα κόκκινα τούβλα. Η έπαυλη έχει μια ιδιαίτερη κατασκευή, με επάλξεις που θυμίζουν μεσαιωνικό πύργο. Είναι ένα διώροφο κτίριο με έξι δωμάτια, αυλή παραθαλάσσια και σήμερα είναι ακατοίκητο παρά την προσπάθεια κατά καιρούς να χρησιμοποιηθεί από διάφορους φορείς της πόλης μας.
Ο Κόκκινος Πύργος του μεγάλου έρωτα
Χτίστηκε το 1890 από τον Αρμένιο Ντεϊράν Αμπντουλάχ. Ιδιοκτήτης του ήταν ο Δημήτρης Ιωαννίδης Τσακιρντέκης, με καταγωγή από τη Σιάτιστα και η σύζυγός του Ευτυχία Τσεκιρντέκη. Την έπαυλη την αφιέρωσε στην Ευτυχία του και αν και η κατασκευή της ήταν υπερβολικά ακριβή, για τον ερωτευμένο σύζυγο αυτό δεν είχε καμία σημασία. Η επιγραφή που σώζεται μέχρι σήμερα επάνω στην εξώπορτα γραμμένη στη γαλλική γλώσσα «Château mon bonheur» μεταφράζεται ως «Πύργος: Η Ευτυχία μου».
Ποια όμως να είναι η αλήθεια που δεν θα τη μάθουμε ποτέ; Ευτυχία για τον ίδιο ή Ευτυχία από το όνομα της συζύγου του; Το μόνο που θέλουμε να φανταζόμαστε είναι πως ο κισσός που το έχει τυλίξει είναι σαν να θέλει να το προφυλάξει και φυλάξει μέσα του την ευτυχία και τον έρωτα αυτών των δύο ανθρώπων.
Από το 1984 το Château mon bonheur έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο. Βρίσκεται στη λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας 110, απέναντι από την εκκλησία τής Ανάληψης και ακριβώς δίπλα από τη βίλα Καπαντζή.
Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή – ΜΙΕΤ
Ο τελευταίος σταθμός της βόλτας μας στις βίλες της Συνοικίας των Εξοχών ήταν η Βίλα Καπαντζή. Με την πρώτη ματιά η βίλα εντυπωσιάζει τον κάθε επισκέπτη όπως φυσικά εντυπωσίασε και εμάς. Ξέρετε ενώ ζω στη Θεσσαλονίκη και η Βασ. Όλγας όπου βρίσκεται η βίλα είναι ένας δρόμος που κινούμαι συνέχεια, οι φευγαλέες ματιές που έριχνα χρόνια τώρα καθώς περνούσα από μπροστά της δεν ήταν αρκετές για να μου αποτυπωθεί η ομορφιά αυτού του κτιρίου.
Η περιήγησή μας αυτή όμως μου έδωσε την ευκαιρία να τη θαυμάσω από κοντά και να δω και το εσωτερικό της διάκοσμο αφού η έκπληξη της ξενάγησης ήταν να επισκεφθούμε και την έκθεση που φιλοξενούνταν εκείνες τις μέρες στη βίλα Καπαντζή.
Κατά τη διάρκεια των χρόνων χρησιμοποιήθηκε από πολλούς φορείς όμως από το 1997 μέχρι και σήμερα η Βίλα Καπαντζή στεγάζει το Πολιτιστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος (ΜΙΕΤ).
Πριν μπούμε όμως μέσα στη βίλα συγκεντρωθήκαμε όλη η ομάδα κάτω από το μεγάλο δέντρο της αυλής και ακούσαμε με πάρα πολύ ενδιαφέρον όσα είχε να μας πει ο ξεναγός μας για την μακραίωνη ιστορία της βίλας. Διαπιστώσαμε από τα λεγόμενά του πως η βίλα συνδέεται με τη ιστορία της νεότερης Ελλάδος και είναι μάρτυρας πολλών ιστορικών στιγμών αυτής. Άξιζε λοιπόν μέσω αυτής να γνωρίσουμε και την ιστορία της Θεσσαλονίκης όπως αξίζει να τη γνωρίσει και ο κάθε επισκέπτης.
Ιστορική διαδρομή της Βίλας Καπαντζή
Η εντυπωσιακή αυτή βίλα χτίστηκε στη Συνοικία των Εξοχών κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα (1890-1895) από τον Ιταλό αρχιτέκτονα και μηχανικό Πιέρο Αρριγκόνι ως εξοχική κατοικία του Μεχμέτ Καπαντζή που ήταν ένα από τα 8 παιδιά του Ιμπραήμ Καπαντζή. Η οικογένεια ήταν πλούσια, εβραϊκής καταγωγής που ασχολούνταν με το εμπόριο και με διάφορες επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία και καφέ. Μαζί με τα αδέρφια του διέθεταν αρκετές βίλες στη Συνοικία των Εξοχών, όπως μια εξ αυτών είναι η βίλα του Αχμέτ Καπαντζή (Βασ. Όλγας 105) γνωστή και ως “Κτήριο του ΝΑΤΟ” που δεν συμπεριλαμβάνεται στην ξενάγηση όμως εσείς αξίζει να την δείτε και να τη γνωρίσετε.
Ο Μεχμέτ Καπαντζή υπήρξε πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Θεσσαλονίκης ενώ ο Αχμέτ Καπαντζή διετέλεσε δήμαρχος της πόλης τη διετία 1907-1908.
Στην πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917 καταστράφηκαν πολλές επιχειρήσεις της οικογένειας Καπαντζή, κάηκαν ολοσχερώς 4 ξενοδοχεία της και πολλά άλλα ακίνητα που είχαν στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Όμως το μεγαλύτερο πλήγμα ήρθε το 1923 όταν βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης η περιουσία τους πέρασε στο ελληνικό κράτος. Έτσι, στην έπαυλη στεγάστηκαν για μερικά χρόνια πρόσφυγες από τη Μ. Ασία και το 1928 το κτίριο αγοράστηκε σε πλειστηριασμό από την Εθνική Τράπεζα.
Η βόλτα μας, η περιήγηση, η ξενάγηση, όπως θέλετε να την πείτε, στις βίλες της Συνοικίας των Εξοχών τελείωσε εδώ. Εγώ όμως σας προτείνω να συνεχίσετε τη βόλτα σας για να γνωρίστε ακόμα περισσότερες επαύλεις της παλιάς Θεσσαλονίκης (οδός Βασ. Γεωργίου) που παραμένουν έως και σήμερα, σημάδια του αλλοτινού παρελθόντος της.
Αυτή η βόλτα μας στη Συνοικία των Εξοχών που είχε περίπου διάρκεια τρεις ώρες μας άφησε μια γλυκιά ανάμνηση της παλιάς γοητευτικής Θεσσαλονίκης που είχαν καταφέρει οι άνθρωποί της οι θρησκείες και οι εθνότητες να μην είναι εμπόδιο, να συνυπάρξουν και με τον πλούτο που διέθεταν να μας αφήσουν αυτή την αρχιτεκτονική κληρονομιά.
Αν ποτέ βρεθείτε και εσείς στη Θεσσαλονίκη κάντε μια βόλτα στην οδό Βασ. Όλγας, για να γνωρίσετε αυτές τις όμορφες βίλες της περίφημης Συνοικίας των Εξοχών που έχουν απομείνει έως σήμερα και που κρύβουν αναμνήσεις και άγνωστες ιστορίες της παλιάς Θεσσαλονίκης.
Έως το επόμενο άρθρο όπου θα ξαναβρεθούμε σας στέλνω την αγάπη μου από την όμορφη πόλη μου, τη Θεσσαλονίκη.
μαμά Μαρία από το Ανθομέλι
Ακολουθήστε το Ανθομέλι στο Facebook, στο Instagram και γίνετε μέλη της ταξιδιωτικής μας ομάδας Ταξίδια με το Ανθομέλι στο Facebook.
Πολύ όμορφο άρθρο mamaMaria !!!!
Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που παρουσίασες τις παλιές βίλες της συνοικίας των Εξοχών, με θαυμασμό, γνώση και μια ματιά που σε ταξιδεύει σ αυτά τα κτίρια της παλιάς Θεσσαλονίκης.Καταφερες να αναδείξεις την αρχιτεκτονική τους αξία, να ζωντανέψεις μια εποχή και να μας θυμίσεις πόση ιστορία, “μυστικά,”και ομορφιά κρύβει η Θεσσαλονίκη,η πόλη μας !!!!