Η Κρακοβία είναι μια ζωντανή πόλη γεμάτη από αξιοθέατα, μια πόλη γεμάτη ζωή. Κάστρα, εκκλησίες, άμαξες με άλογα, πάρκα, μια μεγάλη πλατεία με έντονη ιστορία και δεκάδες μουσεία την κάνουν ένα σημαντικό κέντρο πολιτισμού, όχι μόνο της Πολωνίας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Η ξενάγηση στην παλιά πόλη της Κρακοβίας μας ενθουσίασε. Το μέγεθος της πλατείας, η μεγάλη εκκλησία, η Αίθουσα των Υφασμάτων και η κοσμοπλημμύρα που υπήρχε όλες τις ώρες της μέρας μας εντυπωσίασαν! Η απόφασή μας να την επισκεφθούμε ήταν η καλύτερη για εμάς, όπως και για χιλιάδες τουρίστες που την επισκέπτονται κάθε χρόνο για να γνωρίσουν τα αξιοθέατα, αφού όχι μόνο είναι ένας συναρπαστικός τουριστικός προορισμός, είναι και ένας από τους πιο οικονομικούς προορισμούς της Ευρώπης.
Ταξίδι στην Κρακοβία
Την Κρακοβία την επισκεφθήκαμε μετά από ένα road trip που είχαμε κάνει στη Σλοβακία. Περάσαμε στην Πολωνία αφού προηγουμένως την είχαμε σημαδέψει στον χάρτη μας ως προορισμό γιατί εκτός του ότι θέλαμε να δούμε αυτήν την όμορφη πόλη της Πολωνίας, θέλαμε να επισκεφθούμε και ένα σημαντικό της αξιοθέατο, το αλατωρυχείο Βιελίτσκα (απόσταση από την Κρακοβία 15 χλμ.) και επίσης να βρεθούμε στο Άουσβιτς (απόσταση από την Κρακοβία 60 χλμ.), στον τόπο – μνήμης εξόντωσης των Εβραίων κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτοί και οι δύο ήταν τόσο συγκλονιστικοί προορισμοί που όπως καταλαβαίνετε, προηγήθηκαν στις αναρτήσεις μου από την ξενάγησή μας στα αξιοθέατα της Κρακοβίας. Δεν ήταν όμως δυνατόν να μην κάνω και έναν πλήρη ταξιδιωτικό οδηγό για τα αξιοθέατα της Κρακοβίας στο αγαπημένο μου Ανθομέλι και στους αναγνώστες του, στα όσα είχαμε δει εμείς και μας είχαν εντυπωσιάσει.
Για να γνωρίσετε τη Σλοβακία πατήστε τον σύνδεσμο: Ένα αξέχαστο road trip στη Σλοβακία
Λίγα ιστορικά στοιχεία για την Κρακοβία
Η Κρακοβία είναι μία από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας και στο παρελθόν ήταν πρωτεύουσά της. Όταν η πρωτεύουσα έγινε η Βαρσοβία, η Κρακοβία άρχισε να παρακμάζει. Από το 1815 έως το 1846 έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία κάτω από ρωσική κυριαρχία. Το 1846 την κατέκτησε η Αυστρία και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε στην Πολωνία.
Η Κρακοβία είναι η ωραιότερη μεγάλη πόλη της Πολωνίας που δεν έπαθε σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του πολέμου και ως ταξιδιωτικός προορισμός προτιμάται ακόμα και από τη Βαρσοβία, την πρωτεύουσα της Πολωνίας, η οποία είχε ισοπεδωθεί στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ένας πλήρης ταξιδιωτικός οδηγός ξενάγησης στα αξιοθέατα της Κρακοβίας.
Τις 4 ημέρες που μείναμε στην Κρακοβία είχαμε οργανώσει πολύ καλά το πρόγραμμα ξενάγησης και έτσι γνωρίζαμε πως και πού θα κατευθυνθούμε κάθε μέρα. Η ξενάγηση που θα σας κάνω θα βασίζεται επάνω στη διαδρομή που κάναμε εμείς και τα αξιοθέατα που είδαμε σε αυτήν, που να επισημάνω είναι και η διαδρομή που κάνουν όλοι όσοι επισκέπτονται την πόλη της Κρακοβίας. Για εσάς εάν ακολουθήσετε τη διαδρομή μου θα είναι ένας πλήρης ταξιδιωτικός οδηγός για να γνωρίσετε την Κρακοβία.
Διαμονή στην Κρακοβία
Διαμονή με αυτοκινούμενο
Μείναμε σε ένα πάρκινγκ λίγο έξω από το ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας που ήταν για ΙΧ αλλά μας δέχτηκε και εμάς ως αυτοκινούμενο. (GPS 50.05903 19.92420 – χρέωση 24ώρου 20 ευρώ). Το πάρκινγκ ήταν απέναντι από το Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας ήταν ασφαλές που έκλεινε με μπάρες και είχε και φύλακα. Αφού εξασφαλίσαμε τη διαμονή μας η επόμενη κίνηση ήταν να ξεχυθούμε στους δρόμους της πόλης που ήδη με την πρώτη ματιά μας είχε ξετρελάνει.
Διαμονή σε ξενοδοχείο/διαμέρισμα
Αναζητήστε στον παρακάτω χάρτη το κατάλυμα που σας ταιριάζει για τη δική σας διαμονή στην Κρακοβία. Εμείς σας προτείνουμε και το ξενοδοχείο Best Western Plus Krakow Old Town όπου έμεινε η εγγονή μου στο ταξίδι της εκεί. Είναι στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, με πολύ μοντέρνα διακόσμηση ακόμα κι αν το εξωτερικό του είναι ένα κτίριο ιστορικό και η τιμή περιλαμβάνει και πρωινό.
Ξενάγηση στην Κρακοβία
Η πρώτη ημέρα το πρόγραμμά μας είχε ξενάγηση στα αξιοθέατα της παλιάς πόλης της Κρακοβίας και στο κάστρο Βάβελ, ενώ η δεύτερη ημέρα είχε βόλτα στην εβραϊκή γειτονιά με γεύμα και καφέ στα στέκια της ιστορικής συνοικίας. Η τρίτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στο να επισκεφθούμε τις βαθιές στοές των αλατωρυχείων Βιελίτσκα και την τέταρτη ημέρα της διαμονής μας στην Κρακοβία θα την αφιερώναμε στο ταξίδι μας στο Άουσβιτς (στον χάρτη την τοποθεσία τη βρίσκετε με την ονομασία Οσβιέτσιμ!).
Πρώτη ημέρα ξενάγησης στην Κρακοβία
Ο κεντρικός δρόμος που ακολουθήσαμε θα μας έβγαζε στο πάρκο που περιτριγυρίζει όλη την παλιά πόλη. Τη διαδρομή την κάναμε με τα πόδια και περάσαμε στο πάρκο με τα μεγάλα δέντρα που μπορούσε κανείς να απολαύσει τη δροσιά τους καθισμένος στα πολλά παγκάκια του πάρκου.
Ήταν μια όμορφη απολαυστική διαδρομή και ζηλέψαμε κυριολεκτικά τους ανθρώπους που απολάμβαναν τον πρωινό καφέ κάτω από τη μεγάλη σκιά των δένδρων αλλά και όσους έκαναν τη βόλτα τους με ποδήλατο.
Εάν θέλετε να κάνετε ξενάγηση στην πόλη με ποδήλατο με ξεναγό μπορείτε να κλείσετε από εδώ. Δείτε τι περιλαμβάνει.
Για εμάς όμως εκείνη την ώρα προηγούνταν ο προορισμός μας, που ήταν η μεγάλη πλατεία της παλιάς πόλης. Μας γοήτευσαν πολλά κτίρια που συναντήσαμε στη διαδρομή, μεταξύ των οποίων και το κτίριο του Πανεπιστημίου της Κρακοβίας που βέβαια τα αποτυπώσαμε όλα στην φωτογραφική μας. Δεν παραλείψαμε να επισκεφθούμε και την επιβλητική μπαρόκ εκκλησία της Αγίας Άννας που ήταν στον δρόμο μας. Χτισμένη στη θέση αυτή από τον 14ο αι. και ανακατασκευασμένη κατά τον 17ο αι. εκτός από την επιβλητική πρόσοψη είχε και εξαιρετικά διακοσμητικά στοιχεία και πίνακες ζωγραφικής στο εσωτερικό της.
Αξιοθέατα της παλιάς πόλης της Κρακοβίας
Η μεγάλη κεντρική πλατεία στην παλιά πόλη της Κρακοβίας
Η κεντρική πλατεία της Κρακοβίας, που έχει το όνομα Rynek Glowny, είναι μια από τις πιο μεγάλες πλατείες της Ευρώπης. Από τον 14ο αι. ήδη ήταν η κεντρική αγορά της πόλης, το κέντρο του εμπορίου και του πολιτισμού. Γι αυτό και στην πλατεία χτίστηκαν μεγάλα οικοδομήματα. Στην πλατεία βρίσκονται η βασιλική της Παναγίας, ο Πύργος του Δημαρχείου, η μικρή εκκλησία του Αγίου Άνταλμπερτ και η αγορά υφασμάτων, το Sukiennice.
Κλείστε μια ξενάγηση στα αγγλικά στην παλιά πόλη με μόνο 1 ευρώ το άτομο!
Η κεντρική πλατεία της αγοράς στο ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας από το 1979 έχει καταχωρηθεί στη λίστα της UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η Βασιλική της Παναγίας (Αγίας Μαρίας)
Η εκκλησία της Αγίας Μαρίας δεσπόζει στην κεντρική πλατεία της αγοράς στην Κρακοβία και είναι ένα διάσημο ορόσημο της πόλης. Μας εντυπωσίασε αμέσως με την επιβλητική της κατασκευή από κόκκινα τούβλα αλλά και με το ύψος των καμπαναριών της. Οι δύο πύργοι-καμπαναριά έχουν άνισο ύψος, με τον ένα να έχει ύψος 80 μέτρα και τον άλλο να είναι 12 μέτρα χαμηλότερος.
Σύμφωνα με έναν μύθο όταν δυο αδέλφια ανέλαβαν να χτίσουν τους δύο πύργους της εκκλησίας αποφάσισαν ο καθένας τους να χτίσει τον δικό του πύργο. Ο φθόνος όμως και η ζήλια μπήκε ανάμεσα στα αδέλφια και έτσι όταν ο ένας εξ αυτών τελείωσε πιο γρήγορα, εν τω μεταξύ είχε χτίσει τον ψηλότερο πύργο, για να μην τον ξεπεράσει ο αδελφός του τον θανάτωσε με ένα μαχαίρι. Γι αυτό σήμερα ο ένας πύργος που έμεινε ημιτελής είναι μικρότερος από τον άλλο.
Φυσικά, όπως όλοι οι τουρίστες έτσι και εμείς καθίσαμε κάτω από τον ναό για να ακούσουμε την μελωδία ενός τρομπετίστα που ακούγεται κάθε ώρα από τον ψηλότερο πύργο. Η συνήθεια αυτή που πλέον έχει γίνει αξιοθέατο γίνεται προς τιμή του τρομπετίστα του 13ου αι. που σκοτώθηκε από τους Μογγόλους την ώρα που σάλπιζε από τον πύργο για να ειδοποιήσει τους κατοίκους της πόλης για την επίθεσή τους. Η μελωδία ακόμα και σήμερα κόβεται απότομα όπως έγινε και τότε με τον θάνατο του τρομπετίστα.
Η Αίθουσα υφασμάτων, το Sukiennice
Το κτίριο αυτό, η Αίθουσα υφασμάτων όπως λέγεται, βρίσκεται στο κέντρο της μεγάλης πλατείας της Κρακοβίας και πρωτοκατασκευάστηκε στα χρόνια της Αναγέννησης. Για πάνω από 800 χρόνια εδώ ήταν το κέντρο του διεθνούς εμπορίου. Οι ταξιδιώτες έμποροι συναντιόντουσαν για να συζητήσουν μεταξύ τους και να ανταλλάξουν τα προϊόντα τους. Μόνο σε αυτό το μέρος, σύμφωνα με το βασιλικό διάταγμα μπορούσαν να εμπορευθούν. Γινόταν εισαγωγές υφασμάτων, μεταξιού και μπαχαρικών, ενώ η Κρακοβία εξήγαγε κυρίως αλάτι που έβγαζε από τα έγκατα της γης από το αλατωρυχείο Βιελίτσκα.
Μπήκαμε μέσα και βρεθήκαμε σε μια όμορφη αγορά με τουριστικά μαγαζιά με διάφορα είδη και με μεγάλη ποικιλία από souvenir.
Στον επάνω όροφο της Αίθουσας των υφασμάτων βρίσκεται το Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη μόνιμη έκθεση τέχνης του 19ου αι. στην Πολωνία. Στο κάτω επίπεδο του κτιρίου βρίσκεται το Ιστορικό Μουσείο της πόλης.
Πολύ εντυπωσιακό κτίριο η Αίθουσα των Υφασμάτων που εμείς δεν μπορέσαμε να το φωτογραφήσουμε σε όλο του το μήκος γιατί εκείνες τις μέρες γινόταν ένα φεστιβάλ με παραδοσιακούς χορούς που καταλάμβανε σχεδόν όλη την πλατεία.
Ο κόσμος ήταν πάρα πολύς όπως και οι πάγκοι με τους μικροπωλητές, τους κουλουρτζήδες και τις ψησταριές που ψήνανε κρέατα για ένα γρήγορο φαγητό στο χέρι. Όλη η πλατεία ένα πανηγύρι με μουσικές, φωνές και χρώματα και ήμασταν τυχεροί που το ζήσαμε και αυτό.
STREET FOOD: Το απόλυτο street food στην Κρακοβία είναι το Zapiekanka. Είναι μια μπαγκέτα που αρχικά βάζουν μέσα τυρί και μανιτάρια. Εσείς όμως μπορείτε να προσθέσετε ό,τι άλλο επιθυμείτε. Αυτό επίσης που μπορείτε να βρείτε σε κάθε γωνιά της πόλης είναι το παραδοσιακό κουλούρι της Κρακοβίας, το Obwarzanek που πωλείται σε μικρά κιόσκια από τους κουλουρτζήδες.
Βόλτα στην Κρακοβία με μια όμορφη λευκή άμαξα
Σε όλο αυτό το πολύχρωμο πανηγύρι που γινόταν λόγω της εορτής του 15αύγουστου οι άμαξες με τα άλογα που περνούσαν ανάμεσά μας δημιουργούσαν ένα παραμυθένιο σκηνικό. Φτερά και πούπουλα επάνω στα άσπρα άλογα. Χαϊμαλιά πολύχρωμα, φούντες και χάντρες κρεμασμένες από το λαιμό τους. Άμαξες όλες λευκές και ζωγραφισμένες με πολύ διακριτικά σχέδια. Εντυπωσιακές ήταν και οι αμαξηλάτισσες που με ομορφιά και χάρη κρατούσαν τα ηνία των αλόγων τους ντυμένες με λευκά – μαύρα ρούχα και καπελίνο στο κεφάλι, οδηγώντας τις άμαξες με τους επιβάτες για μια βόλτα στα αξιοθέατα της Κρακοβίας!
Στο κέντρο της πλατείας της αγοράς της Κρακοβίας δεσπόζει και το μνημείο του Εθνικού ποιητή της Πολωνίας Adam Mickiewicz να στέκεται επάνω σε ένα βάθρο που στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχουν και άλλα τέσσερα αγάλματα και αντιπροσωπεύουν την Πατρίδα, τη Γενναιότητα, την Επιστήμη και την Ποίηση. Το 1940, το μνημείο είχε καταστραφεί από τους Ναζί που κατέλαβαν την πόλη. Μετά τον πόλεμο, ανακατασκευάστηκε με τα κομμάτια του που βρέθηκαν το 1946 σε μια μάντρα στο Αμβούργο.
Ο Ναός του Αγίου Άνταλμπερτ
Στη βόλτα μας στην πλατεία διακρίναμε και ένα μικρό κτίριο με θόλο που μας έκανε εντύπωση. Διάβασα στον οδηγό μου και έμαθα πως είναι μια εκκλησία του 11ου αι. με προσθήκες ρομανικού, γοτθικού, αναγεννησιακού και μπαρόκ ρυθμού, επειδή ανά τους αιώνες δέχτηκε πολλές αλλαγές. Είναι και αυτός ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα της πλατείας που στο εσωτερικό του δίνονται και μουσικές παραστάσεις. Δυστυχώς δεν την επισκεφτήκαμε εσωτερικά αλλά σας προτείνω να το κάνετε. Ο ναός του Αγίου Άνταλμπερτ είναι η παλαιότερη εκκλησία της Κρακοβίας.
Ο Πύργος του Δημαρχείου, ο Town Hall Tower
Ο Πύργος του Δημαρχείου είναι το μοναδικό τμήμα του παλαιού δημαρχείου της πόλης που κατεδαφίστηκε το 1820 για να ανοιχτεί η Κεντρική Πλατεία. Χτισμένος τον 14ο αι. από πέτρα και τούβλα σήμερα είναι ένα μοναδικό αξιοθέατο. Έχει ύψος 70 μέτρα και κλίση περίπου 55 εκατοστά και σίγουρα είναι ένα μνημείο που δεν μπορεί να μην εντυπωσιάσει τον κάθε επισκέπτη. Η μέρα ήταν υπέροχη, είχε έναν καταγάλανο καθαρό ουρανό και μετανιώσαμε αργότερα γιατί εκείνη την ώρα δεν αποφασίσαμε να ανεβούμε έως και τον τελευταίο όροφο του πύργου για να δούμε την υπέροχη θέα της πόλης.
Η μεγάλη κεντρική πλατεία της παλιάς πόλης της Κρακοβίας μας ενθουσίασε. Δεν ξέρω ακόμα να πω τι και ποιο ήταν αυτό που μας έδωσε αυτόν τον ενθουσιασμό. Ήταν ο κόσμος, ήταν οι φωνές και οι μουσικές που ερχόταν στα αυτιά μας, ήταν οι άσπρες άμαξες που περνούσαν διαρκώς από δίπλα μας, ήταν τα υπέροχα κτίρια που περιέβαλλαν την πλατεία ή ήταν η χαρά που ανήμερα της ονομαστικής μου εορτής βρισκόμουν σε αυτή την όμορφη πόλη της Κρακοβίας, που τόσα χρόνια ονειρευόμουν να πάω; Μάλλον ήταν όλα αυτά!
Ο ιστορικός δρόμος Florianska
Αφήσαμε την πλατεία Rynek Glowny και πήραμε τον δρόμο Florianska. Είχαμε διαβάσει πως είναι ένας από τους πιο ωραίους δρόμους της παλιάς πόλης. Και δεν έχουν άδικο. Σε όλος του το μήκος βρήκαμε πολλά καταστήματα, τουριστικά μαγαζάκια αλλά και στέκια με ποτό και φαγητό. Όμορφες στοές οδηγούσαν σε αυλές εστιατορίων που θα μπορούσαμε να γευματίσουμε μα δεν το κάναμε. Ήταν τόσο έντονη η αναζήτηση των αξιοθέατων της Κρακοβίας που δεν σταματήσαμε πουθενά, έως ότου φτάσαμε στο τέρμα του δρόμου.
Στο τέλος του δρόμου αναζητείστε το Μουσείο Τσαρτορίσκι. Είναι ένα από τα παλαιότερα μουσεία της Πολωνίας. Η αρχική συλλογή σχηματίστηκε το 1796 από την Πριγκίπισσα Ιζαμπέλα Τσαρτορίσσκα και το μουσείο άνοιξε επίσημα το 1878. Εάν είστε λάτρης της αναγεννησιακής ζωγραφικής, εδώ θα θαυμάσετε ένα έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (Η κυρία με την Ερμίνα), δύο έργα του Ρέμπραντ και άλλων μεγάλων ζωγράφων εκείνης της εποχής.
Η Πύλη St. Florian’ s Gate και το Μπάρμπικαν της Κρακοβίας
Η Πύλη St. Florian’s Gate χρονολογείται από τον 14ο αι. και είναι η μεγαλύτερη και η πιο εντυπωσιακή από τις πύλες της πόλης. Δεν γκρεμίστηκε στη διάρκεια των πολέμων και την κρατήσανε ως αξιοθέατο ακόμη και μετά την επέκταση της πόλης εκτός των τειχών κατά τον 19ο αι. Η St. Florian’s Gate ήταν η κύρια είσοδος της παλιάς πόλης της Κρακοβίας.
Η Γοτθική Πύλη St. Florian’s Gate χτισμένη από πέτρα κοσμείται με ένα ανάγλυφο του 18ου αι. του Άγιου Φλοριανού, του πολιούχου της Πολωνίας από τον οποίον πήρε και το όνομά της η Πύλη.
Περάσαμε από την Πύλη St. Florian’s Gate και συνεχίσαμε το δρόμο που βρίσκεται μέσα στο δασύλλιο που κυκλώνει την παλιά πόλη έως ότου φτάσαμε σε μια άλλη κυκλική πύλη-οχυρό που βρίσκεται εκεί από τον Μεσαίωνα, το Μπάρμπικαν (Barbakan). Είναι ένα εντυπωσιακό κτίριο που συνδεόταν με τα τείχη της πόλης και ήταν παρατηρητήριο. Σήμερα είναι και αυτό ένα από τα αξιοθέατα της Κρακοβίας και μπορείτε να το επισκεφθείτε, αφού είναι τμήμα του Ιστορικού Μουσείου της πόλης.
Ξεκούραση και φαγητό στην κεντρική πλατεία Rynek Glowny της Κρακοβίας
Μετά από αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα βόλτα μας επιστρέψαμε στη μεγάλη κεντρική πλατεία επιτέλους να γευματίσουμε και να πιούμε και ένα καφεδάκι για να πάρουμε δυνάμεις για τη συνέχεια της βόλτας μας. Ο κόσμος δεν έλεγε να αραιώσει, παρά νομίζω πως πλήθαινε ακόμα περισσότερο. Σίγουρα τα μαγαζιά φαγητού και καφέ που βρίσκονται στην πλατεία είναι πολύ τουριστικά, με… τουριστικές τιμές αλλά εμάς εκείνη τη στιγμή δεν μας ενδιέφερε αυτό. Θέλαμε απλά να απολαύσουμε ακόμα περισσότερο αυτήν την ομορφιά της πλατείας. Καθίσαμε για φαγητό σε ένα από αυτά και το ευχαριστηθήκαμε.
Βόλτα στην οδό Grodzka
Η οδός Grodzka συνδέεται με μια νοητή γραμμή με την οδό Florianska η οποία περνάει μέσα από την κεντρική πλατεία και φτάνει στον ποταμό Βιστούλα. Είναι η βασιλική οδός της Κρακοβίας όπου οι βασιλείς μπαίνανε στην πόλη από την Πύλη St. Florian’s και φτάνανε στο κάστρο Wawel. Αυτό θα ήταν το επόμενο αξιοθέατο που θα πηγαίναμε να δούμε. Η οδός Grodzka είναι ένας πεζόδρομος γεμάτος από κόσμο, με αναγεννησιακά και μπαρόκ σπίτια με διακοσμητικές πύλες που έχουν επιβιώσει έως και σήμερα. Η οδός Grodzka, η οδός των βασιλιάδων, είναι και η οδός των Εκκλησιών.
Η εκκλησία της Αγίας Τριάδος
Σε όλο τον πεζόδρομο υπάρχουν εκκλησίες πραγματικά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα του Μεσαίωνα. Την πρώτη εκκλησία που είδαμε ήταν σε μια διασταύρωση με τα τραμ της πόλης και ανάμεσα στον κόσμο διακρίναμε ένα ναό χτισμένο με κόκκινα τούβλα σε ιδιαίτερο σχήμα. Ήταν η Καθολική Εκκλησία της Αγίας Τριάδος (Domonikanow) που αποτελεί και μέρος ενός μοναστηριού Δομινικανών. Χρονολογείται από το 1223.
Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
Η ομορφιά αυτού του ναού δεν περιγράφεται με λόγια! Δεσπόζει σχεδόν στο μέσον του μήκους της οδού Grodzka και εντυπωσιάζει τους πάντες, ώστε όλοι οι τουρίστες να κάθονται και να τον θαυμάζουν. Ο χτισμένος από δολομιτικό πέτρωμα σε στυλ μπαρόκ περιβάλλεται από έναν αυλόγυρο με περίτεχνα κάγκελα όπου βρίσκονται επάνω τους τα αγάλματα των αποστόλων.
Ο Ναός του Αγίου Ανδρέα
Δίπλα από την εκκλησία των Πέτρου και Παύλου βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα. Μια όμορφη εκκλησία του 11ου αι. με τους δύο ψηλούς πύργους-κωδωνοστάσια και χτισμένη από πέτρα και τούβλα αξίζει την επίσκεψή σας. Μπορεί όπως και σε εμάς στην αρχή, να μην σας εντυπωσιάσει από έξω αλλά σκεπτόμενοι πως κουβαλάει επάνω της μια ιστορία 900 χρόνων σίγουρα έχει να επιδείξει πολλές όμορφες μπαρόκ διακοσμήσεις στο εσωτερικό της.
Οι όμορφες άσπρες άμαξες, που διέσχιζαν τον δρόμο η μια πίσω από την άλλη χτυπώντας το καμπανάκι τους για να φύγουμε από τον δρόμο τους, δημιουργούσαν μια παραμυθένια εικόνα. Ήταν το πιο όμορφο και εντυπωσιακό θέαμα που είχαμε δει στην Κρακοβία. Παρόλο που η Κρακοβία είναι μια πόλη για περίπατο με τα πόδια, πολλοί ήταν αυτοί που προτιμούν την άμαξα αν και είναι ένα μέσον για βόλτα αρκετά ακριβό, αλλά όπως φαίνεται είναι και μοναδικό!
Όσοι όμως δεν θέλουν να περπατήσουν ούτε και να πληρώσουν τη βόλτα τους «χρυσάφι» μπορούν να περιηγηθούν με τα πενταθέσια ηλεκτρικά αμαξίδια που διαθέτουν και ηλεκτρονική ξενάγηση. Δείτε εδώ περισσότερα και κλείστε τη βόλτα σας.
Το κάστρο Βάβελ (Wawel)
Η βόλτα μας στην οδό Grodzka ήταν απολαυστική. Όταν φτάσαμε στο τέλος του δρόμου φάνηκε μπροστά μας το κάστρο Βάβελ. Το κάστρο βρίσκεται επάνω σε ένα χαμηλό λόφο περιτριγυρισμένο από τείχη με ψηλούς πύργους. Οι Πύργοι έχουν διάφορα ονόματα. Ο Πύργος των Γερουσιαστών, ο Πύργος των Κλεφτών, ο Πύργος των Γυναικών κλπ. Από τον 13ο έως τον 17ο αιώνα εδώ κατοικούσαν οι βασιλείς της Πολωνίας και το Wawel ήταν η έδρα των μοναρχών που βασίλευαν σε ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά κράτη του τότε κόσμου.
Ο Wawel το 1978 έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της UNESCO ως το πρώτο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και μέρος του Ιστορικού Κέντρου της Κρακοβίας.
Το 1978 ο αρχιεπίσκοπος της Κρακοβίας Κάρολος Ιωσήφ Βοϊτίλα, που καταγόταν από το Βατοβίτσε της Πολωνίας ανακηρύχθηκε πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας με το όνομα Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ ο οποίος το 2014 αγιοποιήθηκε μετά τον θάνατό του. Ο ίδιος εν ζωή αγιοποίησε και την Αγία Κίνγκα. Το «Παρεκκλήσι της Ευλογημένης Κίνγκα» που είναι φτιαγμένο όλο από αλάτι και βρίσκεται σε βάθος 135 μέτρων, θα το θαυμάσετε όταν επισκεφθείτε το αλατωρυχείο Βιελίτσκα.
Από το 1930 στο κάστρο στεγάζεται ένα από τα κορυφαία Μουσεία Τέχνης με αναγεννησιακά έργα ζωγραφικής, γλυπτά, ταπισερί, όπλα, πανοπλίες και άλλα εκθέματα που στεγάζονται σε πέντε επιμέρους τμήματα. Για κάθε τμήμα του Μουσείου πρέπει να προμηθευτείτε ειδικό εισιτήριο που αναγράφεται η συγκεκριμένη ώρα προσέλευσης.
Εισιτήρια
Το εκδοτήριο εισιτηρίων υπάρχει στην είσοδο του κάστρου, όμως εγώ σας προτείνω να βγάλετε τα εισιτήριά σας on line για να μην περιμένετε στην ουρά πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο: Skip the line εισιτήρια.
Ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
Μέσα στο κάστρο μπήκαμε από την εντυπωσιακή Πύλη Wawel Bernardine Gate που είναι καλυμμένη με κισσό. Στον εσωτερικό χώρο του κάστρου βρίσκεται και ο Καθεδρικός ναός της Κρακοβίας όπου γινόταν η στέψη των Πολωνών βασιλέων. Κατά τον 19ο αι. ο Καθεδρικός Ναός του Βάβελ άρχισε να λειτουργεί ως Εθνικό Πάνθεον. Μέσα στις κρύπτες του ναού, εκτός από του τάφους των βασιλέων έχουν ταφεί εθνικοί ήρωες, στρατιωτικοί και άνθρωποι των γραμμάτων. Πολύ εντυπωσιακά είναι τα ταφικά μνημεία με τα αγάλματα των βασιλέων που κυβέρνησαν ανά τους αιώνες την Πολωνία και βρίσκονται εντός του ναού.
Ο δράκος του Βάβελ (Smok Wawelski)
Κάναμε μια βόλτα στην εσωτερική πλατεία του κάστρου ώσπου βρεθήκαμε στη «σπηλιά του δράκου» που εμείς δεν κατεβήκαμε να τη δούμε. Εσείς όμως εάν θέλετε μπορείτε να βγάλετε ένα εισιτήριο για να μπείτε στη σπηλιά η οποία περνάει κάτω από τα τείχη και η έξοδος είναι έξω από το κάστρο. Εάν δεν θέλετε να επισκεφθείτε εσωτερικά το κάστρο επιβάλλεται να δείτε «τον δράκο» που βρίσκεται έξω από αυτό. Ένα μεταλλικό άγαλμα ενός φοβερού δράκου που βγάζει ανά διαστήματα φωτιά από το στόμα του κάνοντας και ένα χαρακτηριστικό ήχο ώστε να ετοιμαστείτε για να βγάλετε τη φωτογραφία σας.
Βόλτα πλάι στον ποταμό Βίστουλα
Η θέα από το λόφο του Βάβελ προς τον ποταμό Vistula είναι υπέροχη. Ειδικά εμείς όταν αρχίσαμε να κάνουμε τη βόλτα μας στο ποτάμι είχε αρχίσει να δύει ο ήλιος και η ατμόσφαιρα είχε αρχίσει να χρυσίζει από τα χρώματα που είχε πάρει ο ουρανός. Τα ποταμόπλοια γεμάτα κόσμο κάνανε την κρουαζιέρα απολαμβάνοντας όλοι οι επιβάτες τα αξιοθέατα της Κρακοβίας από το κατάστρωμα του πλοίου. Φαντάζομαι πως θα ήταν μια υπέροχη εμπειρία για όλους και ειδικά αυτή τη μαγευτική ώρα του δειλινού.
Όμορφη όμως ήταν και η δική μας βόλτα που δεν ανεβήκαμε στο πλοίο. Καθίσαμε επάνω στο γρασίδι κάτω από το κάστρο απολαμβάνοντας το αεράκι του ποταμού και μετά περπατήσαμε στη Λεωφόρο των Αστέρων. Μπορεί το δρομάκι να μην ήταν τίποτε το ιδιαίτερο εκτός από μερικά αστέρια επωνύμων χωμένα στο έδαφος αλλά η θέα μας αποζημίωσε πλήρως.
Ήταν ένα υπέροχο μέρος για τη βόλτα μας εκείνο το ζεστό καλοκαιρινό βράδυ ώστε να κλείσει η πρώτη μέρα διακοπών μας στην Κρακοβία. Κουραστική βέβαια αφού περπατούσαμε όλη την μέρα αλλά απολαυστική που μας γέμισε με μεγάλη ικανοποίηση και χαρά.
Δεύτερη ημέρα ξενάγησης στην Κρακοβία
Βόλτα στην Εβραϊκή Συνοικία (Kazimierz) της Κρακοβίας
Η επόμενη ημέρα ξεκίνησε και πάλι με έναν καιρό απολαυστικό, χωρίς να φαίνεται πως θα έχει και πολλή ζέστη, αφού το θερμόμετρο στην Κρακοβία ακόμα και το καλοκαίρι φτάνει έως και τους 28ο C. Μετά από την εξαντλητική μπορώ να ομολογήσω περιήγηση που κάναμε όλη τη χθεσινή ημέρα για να γνωρίσουμε τα αξιοθέατα της παλιάς πόλης αποφασίσαμε τη σημερινή μας ημέρα να την απολαύσουμε με διαφορετικό τρόπο. Ναι μεν ξενάγηση, όμως συγχρόνως και απόλαυση σε καφέ και εστιατόριο για φαγητό. Ο προορισμός μας θα ήταν η Εβραϊκή συνοικία της Κρακοβίας.
Από το κάστρο Wawel η Εβραϊκή συνοικία δεν απέχει και πολύ, περίπου ένα 15λεπτο με τα πόδια. Βέβαια εμείς είχαμε το 50ράκι μας που δεν μας ένοιαζε η απόσταση και με πολλή άνεση φτάσαμε κατά το μεσημεράκι εκεί αφού το πρωινό μας το είχαμε απολαύσει με ξεκούραση. Είχαμε ακούσει πως η Εβραϊκή γειτονιά έχει ωραία μέρη για φαγητό και ποτό και πως κατακλύζεται από χιλιάδες τουρίστες. Ήταν επόμενο φυσικά πως δεν θα φεύγαμε από την Κρακοβία χωρίς να την επισκεφθούμε και να περάσουμε μια ολόκληρη μέρα σε αυτήν.
Την Εβραϊκή συνοικία θα την αναζητήσετε στον χάρτη με την ονομασία Kazimierz.
Η περιοχή αυτή για περίπου 500 χρόνια έως το 19ο αιώνα ήταν μια ξεχωριστή πόλη. Με τα χρόνια η μικρή πόλη ενώθηκε με την Κρακοβία. Τον τόπο αυτόν τον επέλεξαν οι Ναζί για να συγκεντρώσουν όλους τους Εβραίους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι έγινε ο τόπος συγκέντρωσης των Εβραίων λίγο πριν τους οδηγήσουν στα κολαστήρια θανάτου του Άουσβιτς. Μια γειτονιά γεμάτη ιστορίες βασανισμένων και ξεριζωμένων ανθρώπων.
Σήμερα το Kazimierz, έτσι όπως το είδαμε εμείς είναι μια συνοικία μοντέρνα, γεμάτη με κάθε λογής μπαρ, γκαλερί, καταστήματα, εστιατόρια, club, υπέροχα γκράφιτι και μπορέσαμε να κάνουμε μια ευχάριστη βόλτα. Υπήρχαν βέβαια και πολλά σημάδια φθοράς αλλά σε μια τέτοια περιοχή ουσιαστικά ο επισκέπτης τα παραβλέπει και εστιάζει στη ζωντανή και ωραία ατμόσφαιρα του σήμερα. Στην ιστορική συνοικία Kazimierz περάσαμε όλη τη μέρα μας βολτάροντας, τρώγοντας και πίνοντας και τη ζήσαμε έως το βράδυ με ησυχία και χωρίς ιδιαίτερη κούραση.
Εργοστάσιο Schindler
Επισκεφθήκαμε τη Εβραϊκή Συναγωγή που φιλοξενεί έκθεση με τον Εβραϊκό πολιτισμό και φυσικά πήγαμε στη γειτονιά όπου γυρίστηκαν σκηνές για την ταινία «Η Λίστα του Σίντλερ» του σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ (διεύθυνση: Josefa 12). Το εργοστάσιο οικιακών σκευών από εμαγιέ του Όσκαρ Σίντλερ που έχει μετατραπεί σε Μουσείο και βρίσκεται στην περιοχή Podgórze, νότια της Κρακοβίας δεν το επισκεφθήκαμε. Στην τεράστια αυτή περιοχή είχαν μεταφερθεί Εβραίοι από τους Ναζί στο Β΄ΠΠ και είχε δημιουργηθεί ένα εβραϊκό γκέτο. Σήμερα εκεί βρίσκονται διάσπαρτα μνημεία της ιστορίας του Ολοκαυτώματος της Κρακοβίας, γι αυτό εάν θελήσετε να επισκεφθείτε το εργοστάσιο-μουσείο και άλλα σημεία της περιοχής προγραμματίστε αναλόγως τον χρόνο σας.
Εισιτήρια
Κλείστε skip the line εισιτήρια για το Εργοστάσιο Schindler για συγκεκριμένη μέρα και ώρα ώστε να μην περιμένετε στην ουρά των ταμείων. Το μουσείο είναι κλειστό κάθε πρώτη Τρίτη του μήνα.
Ποιος ήταν ο Όσκαρ Σίντλερ;
Ο Όσκαρ Σίντλερ ήταν Γερμανός επιχειρηματίας που έσωσε περίπου 1.100 Πολωνούς Εβραίους από βέβαιο θάνατο από τους Ναζί κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δωροδόκησε πολλές φορές τους Ναζί για να τους κάνει φίλους και αγόρασε στην Κρακοβία ένα πτωχευμένο εργοστάσιο που ανήκε σε Εβραίους. Προσέλαβε Εβραίους ως φθηνούς εργάτες και παρήγαγε στρατιωτικό υλικό για τον γερμανικό στρατό αφού και ο ίδιος τότε ήταν ενταγμένος στο ναζιστικό κόμμα.
Το 1942 οι Ναζί άρχισαν να μεταφέρουν τους Εβραίους της Κρακοβίας σε στρατόπεδα εξόντωσης αλλά ο Σίντλερ με τις γνωριμίες του απέτρεψε τη μεταφορά τους. Η στάση του απέναντι στους Εβραίους είχε αλλάξει και μετατραπεί σε συμπάθεια και υποστήριξη χάρη στην σχέση φιλίας που είχε αναπτύξει με τον Εβραίο λογιστή του. Ο Σίντλερ μετά τον πόλεμο έγινε πάμπτωχος και ζούσε κυριολεκτικά με φιλανθρωπίες Εβραίων και μιας μικρής σύνταξης. Πέθανε το 1974.
Το εργοστάσιο του Όσκαρ Σίντλερ (Oskar Schindler’s Factory) βρίσκεται στην απέναντι μεριά του ποταμού Βιστούλα και σήμερα ανακαινισμένο λειτουργεί ως μουσείο και αποτελεί τµήµα του Ιστορικού Μουσείου της πόλης. Είναι αφιερωμένο στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής.
Η λίστα του Σίντλερ
Το 1944 οι Γερμανοί αποφάσισαν να κλείσουν το εργοστάσιο του Σίντλερ αλλά και τότε χάρη στις γνωριμίες του και τις δωροδοκίες κατάφερε να μεταφέρει το εργοστάσιο στην Τσεχοσλοβακία μαζί με τους 1100 Εβραίους εργάτες του κάνοντας μια λίστα με τα ονόματά τους. Κατά τη μεταφορά όμως μόνο 800 άτομα μπόρεσαν να μεταφερθούν, ενώ οι 300 γυναίκες και παιδιά από λάθος μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς για να θανατωθούν. Και πάλι όμως ο Όσκαρ Σίντλερ χάρη στις ενέργειές του κατάφερε να τους σώσει και να τους γυρίσει πίσω με τη δικαιολογία πως ήθελε εργατικό δυναμικό για την παραγωγή πυρομαχικών για τον γερμανικό στρατό, τα οποία έως το τέλος του πολέμου ποτέ δεν παρήγαγε.
Η ιστορία με τη λίστα του Σίντλερ, την οποία αφηγήθηκε ένας επιζών, έγινε βιβλίο το 1982 και το 1993 έγινε ταινία η οποία κέρδισε 7 Όσκαρ μεταξύ των οποίων και της καλύτερης ταινίας.
Τρίτη ημέρα ξενάγησης στην Κρακοβία
Στο Αλατωρυχείο Βιελίτσκα (αλατωρυχείο Wieliczka)
Η Τρίτη μέρα μας στην Κρακοβία ήταν αφιερωμένη στην επίσκεψη μας στο Αλατωρυχείο Βιελίτσκα που βρίσκεται στην ομώνυμη πόλη Wieliczka σε απόσταση 15 χλμ. από την Κρακοβία. Τα αλατωρυχεία Βιελίτσκα έχουν μια ιστορία 700 ετών και πλέον. Ιδρύθηκαν τον 13ο αι. και είναι το δεύτερο σε αρχαιότητα αλατωρυχείο της Ευρώπης. Σε αυτό υπάρχουν 9 υπόγεια επίπεδα και φθάνει σε βάθος τα 327 μέτρα. Υπάρχουν σε αυτό περισσότερες από 2.040 αίθουσες, υπόγειες λίμνες, και διάδρομοι 300 χλμ. σκαμμένοι μέσα σε όγκους αλατιού.
Από το 1950 το αλατωρυχείο μετατράπηκε σε Μουσείο και μόνο ένα μέρος του είναι επισκέψιμο, που είναι και το πιο εντυπωσιακό και φτάνει έως και το βάθος των 135 μ. με 22 επισκέψιμες αίθουσες σε μια διαδρομή 2,2 χλμ. κατεβαίνοντας και 820 σκαλιά!
Σε όλη τη διαδρομή μας μέσα στα βάθη του αλατωρυχείου Βιελίτσκα μπορέσαμε να δούμε σκηνές από τη σκληρή δουλειά των αλατωρύχων, καθώς και τα μέσα που χρησιμοποιούσαν για την εξόρυξη του αλατιού. Θαυμάσαμε παρεκκλήσια και γλυπτά που είναι όλα λαξευμένα στο πέτρωμα του αλατιού αλλά και εντυπωσιαστήκαμε πως μέσα στα έγκατα της γης κρύβονται αληθινές ιστορίες και ένας μεγάλος ναός φτιαγμένος εξ ολοκλήρου από αλάτι.
Το να επισκεφθούμε το αλατωρυχείο Βιελίτσκα ήταν για εμάς μια μοναδική εμπειρία που τη ζήσαμε με κομμένη την ανάσα, με δέος αλλά και με μεγάλο θαυμασμό. Σας παρακαλώ μη φύγετε και εσείς από την Κρακοβία εάν δεν επισκεφθείτε αυτό το μεγάλο αξιοθέατο που ίσως δεν θα μπορέσετε να το δείτε πουθενά αλλού.
Διαβάστε για τη δική μας εμπειρία όταν επισκεφθήκαμε το Αλατωρυχείο Βιελίτσκα: Στο αλατωρυχείο Βιελίτσκα στην Κρακοβία, μια μοναδική εμπειρία.
Εισιτήρια Skip the line
Η ξενάγησή στα αλατωρυχεία γίνεται μόνο με συνοδεία πιστοποιημένου ξεναγού των αλατωρυχείων και σε ομαδικά group.
Κλείστε skip the line εισιτήρια για το αλατωρυχείο με ξεναγό
Κλείστε μια ημερήσια εκδρομή από την Κρακοβία στο αλατορυχείο Βιελίτσκα και skip the line εισιτήριο και ξενάγηση.
Τέταρτη ημέρα ξενάγησης στην Κρακοβία
Άουσβιτς – Μπιρκενάου
Είχαμε προγραμματίσει από την αρχή του ταξιδιού μας να πάμε στο Άουσβιτς όπου βρίσκονταν τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης χιλιάδων ανθρώπων, Εβραίων και άλλων, κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ξέραμε πως θα ήταν “ένα αλλιώτικο ταξίδι”, μια “άλλη ταξιδιωτική εμπειρία”. Το αφήσαμε για την τελευταία ημέρα μας στην Κρακοβία, γιατί προσωπικά εμένα με στεναχωρούσε και προβληματιζόμουν εάν έπρεπε να πάμε ή όχι. Όμως στο τέλος ανάμεσα στα ναι και τα όχι με τον εαυτό μου επικράτησε το ναι γιατί σκέφτηκα πως και οι άσχημες σελίδες της ιστορίας είναι ένα μάθημα και πως είναι χρέος μας να τις γνωρίσουμε όλοι για να μην ξεχάσουμε ποτέ!
Εισιτήρια
Αν έχετε δικό σας μεταφορικό μέσο και θέλετε να κλείσετε μόνο skip the line εισιτήριο κάντε το online πολύ πριν το ταξίδι σας γιατί οι χρόνοι αναμονή στις ουρές είναι τεράστιοι!! Αγοράστε εισιτήρια skip the line.
Αν ταξιδέψατε με αεροπλάνο τότε προτείνουμε μια ημερήσια εκδρομή:
Με αυτά τα λόγια αρχίζω την αφήγηση στην ανάρτησή μου στο Ανθομέλι για την εμπειρία μου στο Άουσβιτς της Πολωνίας.
«Αρχίσαμε να βιώνουμε μια πρωτόγνωρη εμπειρία ανάμεσα στα κτίρια, τα ονομαζόμενα μπλοκ (block), απομεινάρια της ναζιστικής θηριωδίας, που δυσκολευόμασταν να πιστέψουμε πως είναι πραγματικότητα και όχι σκηνικά κινηματογραφικής ταινίας. Φέραμε τη σκέψη μας πίσω όταν στεκόμασταν μπροστά σε αυτά τα πέτρινα με κόκκινα τούβλα κτίρια και το μυαλό μας πάγωσε….
Αισθανθήκαμε και εμείς μια ανατριχίλα και νοιώσαμε θαρρείς την παγωνιά που είχαν τα κορμιά και τα μάτια εκείνων των δύστυχων ανθρώπων που χωρίς να φταίνε, οδηγήθηκαν σε αυτά τα κολαστήρια του θανάτου, απλά με μια εντολή ενός παρανοϊκού ανθρώπου του Χίτλερ που αιματοκύλησε ολόκληρο τον κόσμο στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου….»
Εάν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα πατήστε τον ακόλουθο σύνδεσμο: Ένα συγκλονιστικό ταξίδι στο Άουσβιτς της Πολωνίας.
Κρακοβία- City Pass
Αν πρόκειται να επισκεφτείτε τα Αλατωρυχεία, το Άουσβιτς και το μουσείο Σίντλερ σας συμφέρει να αγοράσετε το Krakow Pass (digital pass). Περιλαμβάνει skip the line εισιτήρια για τα παραπάνω, με ξεναγό για τα 2 πρώτα, εφαρμογή audio για το κινητό σας με χάρτες για να περιηγηθείτε στην πόλη της Κρακοβίας. Δείτε λεπτομέρειες και κάντε την αγορά σας από εδώ.
Χάρτης
Για όλα όσα σας έχω γράψει μπορείτε να συμβουλευτείτε τον παρακάτω χάρτη που φτιάξαμε για να μπορέσετε να προσανατολιστείτε.
Το τέλος του ταξιδιού μας στην Κρακοβία
Το ταξίδι στην Κρακοβία θα μας μείνει σε εμάς αξέχαστο. Μια πόλη την οποία έχουμε κατατάξει στη λίστα των προτιμήσεών μας ως μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ευρώπης με πληθώρα αξιοθέατων, λατρευτικών ναών, βασιλικών δρόμων και με μια μακρά ιστορία. Τώρα που η αφήγησή μου έφτασε στο τέλος της σκέφτομαι εάν κατάφερα να σας μεταδώσω αυτή μας την προτίμηση και εάν κατάφερα να σας πείσω να κάνετε και εσείς ένα ταξίδι στην Κρακοβία. Εύχομαι να το πέτυχα. Εύχομαι να μπορέσετε να ζήσετε και εσείς στο ταξίδι σας όλες αυτές τις αλησμόνητες εμπειρίες που και εμείς ζήσαμε.
Με αγάπη
μαμά Μαρία
Pin it for later
Ακολουθήστε το Ανθομέλι στο Facebook, στο Instagram και γίνετε μέλη της ταξιδιωτικής μας ομάδας Ταξίδια με το Ανθομέλι στο Facebook.
