Χριστουγεννιάτικα έθιμα. Δέντρο ή καραβάκι;

Μεγάλη αγάπη του άντρα μου εκτός από τη ζωγραφική, τις κατασκευές και τις αναπαλαιώσεις είναι και ο μοντελισμός. Από τότε που ασχολήθηκε με τον μοντελισμό και έκανε τα πρώτα του καράβια, πανομοιότυπα ιστορικών ιστιοφόρων σε συγκεκριμένη κλίμακα, το σπίτι μας γέμισε από διάφορα μοντέλα μικρά και μεγάλα. Έκτοτε, δεν έπαψε να φτιάχνει καράβια, ακόμη και δικής του έμπνευσης χρησιμοποιώντας θαλασσόξυλα και ανακυκλώσιμα υλικά. Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε, τις ημέρες των γιορτών εκτός από το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο δέντρο, να στολίζουμε και τα καραβάκια μας ακολουθώντας τα ελληνικά χριστουγεννιάτικα έθιμα.

Ελληνικά έθιμα – Στολισμένα καράβια για τα Χριστούγεννα

Διερωτηθήκατε ποτέ γιατί κάποιοι στολίζουν για τα Χριστούγεννα  δέντρο, ενώ άλλοι στολίζουν ένα καραβάκι; Διερωτηθήκατε από πού μας ήρθαν αυτά τα έθιμα και από πότε; Διερωτηθήκατε γιατί επικράτησε περισσότερο ο στολισμός του δέντρου από τον στολισμό του καραβιού; Εγώ ναι! Εάν και εσείς, διαβάστε την ανάρτησή μου και ίσως σας λυθούν κάποιες απορίες.

Το έλατο και η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου

Για να μάθουμε την ιστορία του χριστουγεννιάτικου δένδρου θα πρέπει να ανατρέξουμε στην ιστορία και να δούμε από πού έχει τις ρίζες του αυτό το έθιμο:

Οι πρώτες πληροφορίες ξεκινούν από τον 8^ο αι. μ. Χ. όταν  ο Άγιος Βονιφάτιος, ιεραπόστολος και προστάτης των Γερμανών, θέλησε για τις ημέρες των Χριστουγέννων, να ενταχθεί το δέντρο ως μια χριστιανική συνήθεια, προσπαθώντας να αντικαταστήσει παλιότερα ειδωλολατρικά έθιμα που είχαν να κάνουν επίσης με δέντρα. Μάλιστα ήθελε να αντικαταστήσει  το έλατο με τη βελανιδιά.

Ο στολισμός του δέντρου με κεράκια καθιερώθηκε αργότερα, όταν ο Μαρτίνος  Λούθηρος, ενώ περπατούσε μια χειμωνιάτικη νύχτα των Χριστουγέννων στο δάσος, μαγεύτηκε αντικρίζοντας  τα χειμωνιάτικα αστέρια να λάμπουν στον ουρανό,  ανάμεσα από τα κλαδιά των δέντρων. Εκείνη τη στιγμή ήταν τόσο όμορφο το θέαμα, που του ήρθε η  ιδέα να το βάλει μέσα στο σπίτι του. Έτσι, τοποθέτησε ένα δέντρο και το στόλισε με κεράκια. Αυτό το φωτεινό δέντρο θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό, απ’ όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο.

Το πρώτο όμως χριστουγεννιάτικο  δέντρο με στολίδια εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539. Στην αρχή τα στολίδια του, ήταν ρούχα  ή συσκευασμένα φαγητά. Όταν όμως τα χρόνια πέρασαν και ανέβηκε το βιοτικό τους επίπεδο, τα αντικατέστησαν με διακοσμητικά αντικείμενα και στολίδια.

Ο στολισμός του χριστουγεννιάτικου δένδρου, εν τέλει, είναι ένα  ξενόφερτο έθιμο. Ήρθε  στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 1833, όταν ο Βαυαρός  Βασιλιάς  Όθων στόλισε ένα δέντρο στα ανάκτορά του στο Ναύπλιο. Από το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με τις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα σπίτια. Εξ άλλου από πολύ παλιά το χλωρό κλαδί έμπαινε στα ελληνικά σπίτια τις ημέρες των Χριστουγέννων για να φέρει την ελπίδα για την καινούργια ανθοφορία των φυτών, που θα ερχόταν την Άνοιξη.

Στα χρόνια τα δικά μας, ο στολισμός του έλατου, τις ημέρες των Χριστουγέννων, είναι ένα παγκόσμιο έθιμο για τους χριστιανούς. Κάθε σπίτι, όσο και φτωχικό και να είναι, στολίζει το δέντρο του, ανάβει τα φωτάκια του και προσμένει  τη γέννηση του μικρού Χριστού, που θα φέρει μήνυμα χαράς, αγάπης, ελπίδας και αισιοδοξίας σε όλο τον κόσμο.

Το στολισμένο καραβάκι τα Χριστούγεννα

Η Ελλάδα ως χώρα ναυτική, είχε ως έθιμο κατά τις ημέρες των εορτών των Χριστουγέννων, τα παιδιά των ναυτικών που ζούσαν στα νησιά αλλά και στις παραθαλάσσιες  περιοχές  της χώρας, να κατασκευάζουν με χαρτί και ξύλο ένα καράβι, να το στολίζουν με χρωματιστά χαρτιά και σχοινιά και με αυτό να γυρίζουν στα σπίτια και να λένε τα κάλαντα.  Μέσα στο καράβι έβαζαν τα γλυκίσματα, τα καρύδια, τα φουντούκια, τα σύκα και κάθε τι που τους έδιναν οι άνθρωποι, όταν τους έλεγαν τα κάλαντα την παραμονή των Χριστουγέννων.

Το καραβάκι αυτό,  συμβόλιζε την προσμονή των παιδιών να ανταμώσουν με τους ξενιτεμένους πατεράδες τους, που ταξίδευαν μακριά σε ξένες θάλασσες αλλά και τη δική τους αγάπη προς τη θάλασσα. Όμως το έθιμο αυτό τότε, δεν καθιερώθηκε,  ως διακοσμητικό στοιχείο στα ελληνικά σπίτια τα Χριστούγεννα γιατί οι οικογένειες το είχαν συνδυάσει με αποχωρισμό αγαπημένων τους  προσώπων και με δυσάρεστες αναμνήσεις. Για τον λόγο αυτό εύκολα αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Παρόλ’ αυτά, το στολισμένο καράβι  από όποιους και όπου στολίζεται στις μέρες μας, συμβολίζει την καινούργια πλεύση των ανθρώπων στη ζωή, μετά την έλευση του Ιησού.

Διαβάστε ακόμα:

• Δημιουργήστε τα δικά σας έθιμα και… καλή χρονιά!
• Μαγικά Χριστούγεννα: ιδέες για να τα απογειώσετε

Χριστουγεννιάτικο δέντρο και οικολογία.

Την δεκαετία του 1970 έγιναν έντονες συζητήσεις  στη χώρα μας, εάν έπρεπε να καταργηθεί  ο στολισμός του χριστουγεννιάτικου δέντρου και να αντικατασταθεί από το καράβι. Τότε παρουσίασαν και οι δύο πλευρές αδιάσειστα επιχειρήματα. Η μία πλευρά θεωρούσε πως έπρεπε να μείνουμε στην παράδοση του δέντρου και η άλλη πλευρά έφερε στην επιφάνεια οικολογικά ζητήματα σχετικά με την κοπή των ελάτων και την αποψίλωση των δασών μας. Αποφασίσθηκε από εκεί και μετά να γίνεται καλλιέργεια ελάτων με αποκλειστικό σκοπό την κοπή και την χρήση τους για το χριστουγεννιάτικο στολισμό.

Τελικά, το καράβι όσο και το δέντρο, έχουν τις ρίζες τους στην ελληνική παράδοση και στον πολιτισμό μας. Γι αυτό το λόγο μπορούν  να συνυπάρξουν. Στολίστε μικρά ή μεγάλα καραβάκια, στολίστε ψεύτικα ή αληθινά έλατα  ανάλογα με τις συνήθειές σας  και την αισθητική σας. Αφεθείτε στην μαγεία των εορτών, χαλαρώστε κάτω από τα λαμπιόνια, ξεκουραστείτε, διασκεδάστε και αφήστε τις έγνοιες σας γι αργότερα.  

Χρόνια πολλά σε όλους!

Μαμά Μαρία